17 września to nie tylko agresja Sowietów na Polskę...

17 września kojarzy się w polskich dziejach w oczywisty sposób z agresją Związku Sowieckiego na Polskę w 1939 roku. „Czerwona Rosja”, używając pojęcia historyka Jana Kucharzewskiego, który zawarł je w tytule książki o dziejach naszego dalszego wschodniego sąsiada, wbiła nam nóż w plecy, gdy Rzeczpospolita zajęta była walką z drugim odwiecznym wrogiem naszego kraju-  Niemcami. A jednak 17 września to nie tylko napaść Sowietów na polskie państwo, będącą rezultatem berlińsko- moskiewskiego paktu Ribbentrop- Mołotow. 

Oto bowiem tego dnia działo się w naszych narodowych dziejach wiele rzeczy ważnych, choć nie tak spektakularnych jak 17 września 1939 roku.  Już w XIV wieku, a dokładnie w 1374 król Ludwik Węgierski nadał polskiej szlachcie tzw. „Przywilej Koszycki”. Był to kolejny krok w tworzeniu nieznanego w Europie Zachodniej balansu sił między monarchą - w wielu krajach dyktatorem-  a bardzo liczna w Polsce i odgrywającą państwowotwórczą rolę warstwą szlachecką. Dla porównania: w Polsce co ósmy mieszkaniec był szlachcicem, a we Francji i Anglii w tym samym czasie co dwudziesty czwarty, dwudziesty piąty. Można więc śmiało mówić o ówczesnym autokratyzmie w Europie Zachodniej i polskiej, szlacheckiej -ale demokracji. 

W XV wieku 17 września 1462 roku w ramach „wojny trzynastoletniej” armia polska pokonała Krzyżaków pod Świecinem. Była to jedna z wielu bitew w trwającej niemal trzy wieki konfrontacji Polaków z  cudzoziemskim zakonem, który faktycznie reprezentował niemczyznę i w dużej mierze składał się z Niemców. 

W XVI wieku polski król Zygmunt III Waza 17 września 1590 roku (ten sam, który sześć lat później przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy) nadał prawa miejskie i herb miastu Lida. Było ono wtedy było niemalże w centrum Polski, potem było częścią Kresów Wschodnich RP  a dziś jest na terenie Białorusi. Mieszka tam jedno z największych skupisk Polaków w państwie Łukaszenki. Byłem tam i wiem, bo spotykałem się z nimi.

15 lat przed agresją sowiecką na Polskę 17 września 1924 utworzono KOP czyli Korpus Ochrony Pograniczna ( późniejszy WOP, dzisiejsza Straż Graniczna). Natomiast 8 lat przed feralnym 1939 rokiem jednego dnia- tegoż 17 września - Polska pokazała światu siłę swojego przemysłu: rozpoczęliśmy seryjna produkcje samolotu „Lublin RXII", a w Stoczni Gdynia miało miejsce wodowanie stalowej motorówki „Samarytanka”- pierwszej samodzielnie zaprojektowanej i wykonanej jednostki w stoczni, którą Polacy budowali od zera.

Wreszcie 17 września to również data eksterminacji Polaków przez Niemców: w 1939 roku na cmentarzu w Terespolu rozstrzelano, wbrew prawu międzynarodowemu, 60 polskich jeńców, a rok później 300 więźniów z Pawiaka zamordowano w Palmirach.

Obchodząc rocznicę sowieckiej agresji na Polskę pamiętajmy też o innych, czasem dramatycznych, a czasem pełnych chwały, wydarzeniach z naszych narodowych dziejów.