Zaduszki

2 listopada to dzień pamięci o zmarłych. Zaduszki mają swój początek aż w X w., a na przestrzeni wieków wykształciło się wiele zwyczajów dotyczących tego święta.

Kilka słów o zwyczajach

W Zaduszki nie można nie wspomnieć o tzw. Dziadach, praktykowanych nawet w XIX w.. To wywodzące się z czasów pogańskich obrządki, dzięki którym ludzie mieli kontaktować się ze zmarłymi. Ten mroczny zwyczaj dzisiaj znany jest nam głównie dzięki utworowi Mickiewicza. W wydarzeniu brał udział Huslar, Koźlarz, Guślarz, kapłan.

Również tak powszechna praktyka zapalania zniczy, które symbolizują pamięć o zmarłych, miał swój początek w czasach pogańskich. Na grobach rozpalano ogniska – aby ogrzać zabłąkane dusze. Jeszcze na początku XX w. na polskich wsiach na Dzień Wszystkich Świętych przygotowywano posiłki z myślą o „ugoszczeniu” zmarłych. W noc pomiędzy pierwszym, a drugim dniem listopada dusze miały wracać na ziemie − spragnione, głodne i tęskniące za rodziną. W okolicach tych dni chętnie goszczono żebraków i pielgrzymów, ponieważ po cichu sądzono, iż są to właśnie dusze bliskich.

Zaduszki dzisiaj

W Kościele Katolickim 2. listopada został ustanowiony dniem modlitwy za wiernych zmarłych już w X wieku, przez opata klasztory benedyktyńskiego w Cluny. Następnie kolejne zakony wprowadzały tę praktykę u siebie. Pierwszy dzień listopada to Święto Wszystkich Świętych – wyraz wiary w obcowanie świętych i przypomnienie o powołaniu żyjących do świętości, natomiast Dzień Zaduszny, poświęcony jest wspomnieniu wszystkich zmarłych. Przez cały listopad Kościół modli się za zmarłych tzw. „wypominkami”. Zarówno we wszystkich tradycjach na przestrzeni wieków, jak i obecnie chodzi o skierowanie myśli na bliskich zmarłych.

Źr.: „Zaduszki na wsi – wierzenia i zwyczaje” – Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi

KB