W pięciu województwach wolą opozycję. Wszystko płynie czyli Polska przed wyborami

Geografia wyborcza Polski zmienia się, chociaż dzieje się to stopniowo a nie gwałtownie. Przygniatająca przewaga PiS niemal we wszystkich regionach należy już do przeszłości. Opozycja odbija kolejne województwa z rąk partii rządzącej. Świadczy o tym analiza ośrodka IBRIS: tym razem to nie jeden sondaż ale próba uśrednienia wielu badań.

Wybory, które wyłoniły obecny Sejm, jesienią 2019 r. PiS wygrał w 15 województwach, podczas gdy Koalicja Obywatelska wyłącznie w jednym: twierdzą opozycji okazało się pomorskie. Jeśli jesienią Polacy zagłosują tak, jak deklarują w sondażach, KO-PO uzyska lepszy wynik niż PiS już w pięciu regionach: oprócz Pomorza tak jak przed czterema laty - także w województwie opolskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim i zachodniopomorskim. 

Dla jednych szklanka zwykle jest do połowy pusta, dla innych raczej do połowy pełna. Podobnie obecne notowania, chociaż uśrednienie zwiększa ich wiarygodność - jeszcze o niczym nie przesądzają. Do wyborów zostało jeszcze 9 miesięcy. Nie wiemy nawet, z iloma listami pójdzie do nich opozycja, chociaż jedna wspólna wydaje się wykluczona. Dla rządzących zaś najlepsze wyniki w aż 11 do 16 regionach stanowią zapowiedź zwycięstwa, chociaż ze względu na nikłą zdolność koalicyjną PiS nie oznacza ono automatycznej możliwości utworzenia rządu.

Na pewno jednak polska polityka nie przypomina już stawu ze stojącą wodą. Bardziej rzekę o wartkim nurcie. 

Prawo i Sprawiedliwość na najwyższe poparcie może liczyć na Podkarpaciu i tylko tam zyskałoby głosy większości mieszkańców (53 proc). Najmniej zwolenników ma za to w województwie kujawsko-pomorskim (23 proc). Na wsi gotowych zagłosować na PiS jest 44 proc mieszkańców, za to w miastach o ludności powyżej ćwierć miliona - zaledwie 17 proc. 

Koalicja Obywatelska, której główną siłą pozostaje Platforma, najlepsze rezultaty notuje na Opolszczyźnie i w województwie zachodniopomorskim oraz w miastach powyżej 250 tys ludności - po 35 proc poparcia. Najsłabiej wypada na Podkarpaciu (15 proc).

Bastiony Nowej Lewicy to Dolny Śląsk oraz miasta powyżej ćwierć miliona ludności. Najsłabiej kształtuje się poparcie dla formacji Włodzimierza Czarzastego na Podkarpaciu a także na wsi i w mniejszych miastach.

Co ciekawe, tylko Polska 2050 Szymona Hołowni spodziewać się może mniej więcej równomiernego poparcia w mniejszych miastach do 50 tys ludności (11 proc), w wielkich ośrodkach powyżej ćwierć miliona mieszkańców (10 proc) i  na wsi (8 proc). Najmocniejsza okazuje się na Mazowszu (14 proc), potem na Lubelszczyźnie i Pomorzu (po 13 proc) najsłabsza zaś na Warmii i Mazurach oraz Podkarpaciu (po 5 proc).

Żadnym zaskoczeniem nie okazuje się fakt, że na Polskie Stronnictwo Ludowe zamierzają zagłosować głównie mieszkańcy wsi (9 proc) a w nikłym stopniu wielkich miast (3 proc). Najwięcej zwolenników ludowcy znajdują na Lubelszczyźnie (10 proc), najmniej zaś na Pomorzu (2 proc).

Konfederacja spodziewa się 10 proc głosów w Małopolsce ale zaledwie po 2 proc na Dolnym Śląsku i w województwie świętokrzyskim. Zwolenników ma zwłaszcza w wielkich miastach (8 proc), ale nie na wsi (4 proc). 

Socjologowie zawsze zastrzegają, że żaden sondaż nie stanowi prognozy wyborczej. Pozostaje tylko fotografią nastrojów społecznych w momencie, kiedy jest przeprowadzany. Te zaś zmieniają się i ewoluują. Po raz pierwszy od chwili odrodzenia demokracji po 1989 r. na decyzje wyborcze Polaków wpływ mają zdarzenia tak dramatyczne jak trwająca od trzech lat pandemia i od roku wojna na sąsiedniej Ukrainie, napadniętej przez armię Władimira Putina. W tak gorączkowych okolicznościach nigdy przedtem nie przyszło nam decydować o składzie parlamentu. 

Falowanie społecznych nastrojów dla polityków stanowi sygnał, że nikt nie może być pewien swego. Zaś za obywateli - potwierdzenie, że ich głosy pozostają ważne i zdecydują o tym, kto będzie Polską rządzić przez następne cztery lata.

[1] analiza Instytutu Badań Rynkowych i Społecznych IBRIS dla Radia Zet według sondaży z listopada i grudnia 2022 r. oraz stycznia 2023 r.