Zapraszamy na wystawę "Nad Wisłą, na Urzeczu" organizowaną przez Państwowe Muzeum Etnofraficzne.

Zapraszamy na wspaniałą wystawę organizowaną przez Państwowe Muzeum Etnograficzne, dotyczącą krainy Urzecza, nieco zapomnianej w dzisiejszych czasach. Podczas wystawy będzie można dowiedzieć się czym było Urzecze, poznać tradycje społeczności zamieszkującej jego tereny, a oprócz tego odkryć wiele ciekawych rzeczy o samej Warszawie, o których wiedzą naprawdę nieliczni mieszkańcy naszego miasta. Poniżej informacje na temat tego co można będzie zobaczyć na wystawie:

Kto to jest oryl, jak się przyrządza barszcz ze śledzia, co zdobiło kobiecy strój Łurzycanki i jak wyglądało życie mieszkańców powiązanych z rzeką na terpach i trytwach? Jeśli te nazwy brzmią egzotycznie oznacza to, że warto przyjść na wystawę i przyjrzeć się zanikającej już krainie etnograficznej – Urzecze. To region rozciągający się od warszawskiej Saskiej Kępy po podwarszawski Czersk. Jej osią i żywicielką jest rzeka Wisła.

Wystawa koncentruje się na historii mówionej współczesnych Łurzycoków pamiętających dawne zwyczaje, obrzędy i kulturę materialną. Zobaczymy archiwalne i współczesne fotografie z Urzecza, filmy z opowieściami jego obecnych mieszkańców o życiu na Urzeczu, stroje, przedmioty użytkowe czy narzędzia. Kto wie, może w tym mazowieckim mikroregionie odnajdziesz swoich przodków?

Co to jest Urzecze?

Urzecze – gwarowo wymawiane jako Łurzyce – to warszawsko-podwarszawski region etnograficzny, rozciągający się po obydwu brzegach Wisły, pomiędzy dawnymi ujściami rzek Pilicy i Wilgi a mokotowskimi Siekierkami i prawobrzeżną Saską Kępą.

Może Ty jesteś z Urzecza?

Mikroregion ten w całości znajduje się w województwie mazowieckim, w nadwiślańskich częściach powiatów: otwockiego, garwolińskiego, piaseczyńskiego oraz miasta stołecznego Warszawy: w dzielnicach Mokotów, Wilanów, Praga Południe i Wawer.

Kim byli osadnicy Urzecza?

Dzięki wieloletnim i wciąż trwającym badaniom historycznym, etnograficznym i genetycznym regionu wiadomo, że Urzecze związane było z trzema kulturowymi tradycjami – mazowiecką (średniowieczną), flisacką (orylską) i olęderską, charakterystyczną dla nadwiślańskich osadników z Fryzji, Kujaw i Pomorza. Olędrzy świetnie opanowali umiejętność życia na terenach zalewowych, a flisacy sztukę żeglowania po Wiśle. Ludność mazowiecka nazywana była dawniej mazurską. Te trzy grupy kulturowe ukształtowały tożsamość Urzecza, kulturę Łurzycoków.

Urzecze powstało jako unikatowa wspólnota, z określonym typem osadnictwa, a także z dogodną odległością targową do Warszawy. Łurzycoków wyróżniała specyficzna nadrzeczna gospodarka, oryginalna kuchnia, a także stroje. Pierwsze przyczynki o istnieniu Urzecza pojawiły się w drugiej połowie XIX wieku w tekstach Oskara Kolberga, Kornela Kozłowskiego i Stefani Ulanowskiej. Po opisach i odkryciach dziewiętnastego stulecia nauka zapomniała o Urzeczu. Region do naukowej świadomości przywróciła w 2012 roku monografia Łurzycoka i antropologa - Łukasza Maurycego Stanaszka. Dzięki jego badaniom Urzecze na trwałe powróciło na etnograficzne i kulturowe mapy Mazowsza.

Wieloletnie badania archeologiczne wskazują, że miejsce to było atrakcyjne osadniczo już w starożytności. Co ciekawe ludność - bez względu na czas - osiedlała się w tych samych „dobrych" miejscach, którymi były nieco wyżej położone tereny w dolinie Wisły. Niewątpliwie największym magnesem dla zakładania ludzkich siedzib na Urzeczu była bliskość rzeki oraz niezwykle żyzna gleba (mada), stale nawożona poprzez kolejne wylewy. Starsi mieszkańcy regionu trafnie zauważali, że „tu było żyć trudno, ale się opłacało". W średniowieczu powstały tu wielkie mazowieckie grody, takie jak Czersk i Warszawa, które jeszcze bardziej zintensyfikowały osadnictwo na tym terenie. 

Serdecznie zachęcamy do udziału w wystawie!!!