Całe życie służył Ojczyźnie Prezydent Ryszard Kaczorowski (1919-2010)

Ryszard Kaczorowski był ostatnim Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Urodził się w Białymstoku 26 listopada 1919 roku, gdy odrodzona II Rzeczpospolita Polska obchodziła pierwszą rocznicę powstania. Losy Ryszarda Kaczorowskiego i kształtującej swoje oblicze - po 123 latach niewoli - niepodległej Polski w sposób niezwykły były ze sobą powiązane. Niezwykle trudno jest w krótkim szkicu opisać bogate w wydarzenia – jakże często dramatyczne – życie Pana Prezydenta. Przypomnijmy najważniejsze fakty. Szczęśliwe dzieciństwo w rodzinnym Białymstoku przerwała II wojna światowa. Jako młody, choć już doświadczony instruktor harcerski Ryszard Kaczorowski zostaje żołnierzem konspiracyjnych Szarych Szeregów, jest odpowiedzialny za kontakt z dowództwem Służby Zwycięstwu Polski. Aresztowany przez NKWD zostaje skazany na karę śmierci, zamienioną po stu dniach spędzonych w celi śmierci na długoletnie zesłanie do kopalni na Kołymie. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej i amnestii trafia do Armii Polskiej gen. Władysława Andersa. Ryszard Kaczorowski odbywa cały szlak bojowy II Korpusu . Podczas bitwy o wzgórze Monte Cassino placówka łączności, którą dowodzi pierwsza przekazuje wiadomość o zdobyciu przez Polaków niemieckiej twierdzy. Po zakończeniu wojny pozostaje na emigracji. Zdobywa wykształcenie i podejmuje pracę zawodową. Kontynuuje działalność w harcerstwie i innych organizacjach polskiej emigracji niepodległościowej w Anglii: jest przewodniczącym ZHP na Uchodźstwie, członkiem Rady Narodowej, ministrem ds. krajowych Rządu RP na Uchodźstwie premiera Edwarda Szczepanika. W roku 1986 zostaje – zgodnie z postanowieniem Konstytucji Kwietniowej - wybrany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie Kazimierza Sabbata jego następcą. Taka sytuacja następuje 19 lipca 1989 roku, gdy Prezydent Sabbat nagle umiera. Tego samego dnia Ryszard Kaczorowski zostaje zaprzysiężony na kolejnego Prezydenta RP na Uchodżstwie, jak się później okaże – ostatniego. Jest następcą Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego, Stanisława Ostrowskiego, Edwarda Raczyńskiego, Kazimierza Sabbata.

Historia powierzyła Ryszardowi Kaczorowskiemu depozyt polskiej niepodległości, zachowywany przez pół wieku przez władze RP na Uchodźstwie. Trwająca od 19 lipca 1989 roku do 22 grudnia 1990 roku krótka kadencja Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego przyniosła najważniejsze wydarzenie w dziejach tego urzędu od 1939 roku. Decyzja przekazania urzędu Prezydentowi RP wybranemu przez Polaków w wolnych wyborach wymagała zarówno odwagi jak też wielkiej wyobraźni politycznej. Ostatni Prezydent II RP wykazał taką odwagę i taką wyobraźnię. Z niezwykłą wnikliwością i aktywnością Pan Prezydent Ryszard Kaczorowski uczestniczył w życiu Ojczyzny, wnosząc w polskie życie społeczne i polityczne rozwagę i mądrość. Ocena tej postawy jest jednoznaczna. Dał temu wyraz Sługa Boży Jan Paweł II podczas spotkania z Panem Prezydentem w Białymstoku 5 czerwca 1991 roku, mówiąc: „Panie Prezydencie. Proszę podziękować Rządowi Polskiemu w Londynie za przechowanie suwerenności Polski”. Także papież Benedykt XVI przy spotkaniu 1 sierpnia 2007 roku powitał Pana Prezydenta słowami: „Pan był symbolem wolności”.

Ponad trzydzieści polskich miast nadało Ryszardowi Kaczorowskiemu tytuł Honorowego Obywatela, czyli najwyższe wyróżnienie. W tym gronie są m.in.: Białystok, Warszawa, Kraków, Częstochowa, Rzeszów, Zakopane, Police, Piastów, Gdańsk, Gdynia, Lublin, Legnica, Kielce.

Ryszard Kaczorowski był także Honorowym Obywatelem Województwa Podlaskiego oraz Doktorem Honoris Causa pięciu polskich uczelni: Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Uniwersytetu i Akademii Medycznej w Białymstoku.

Pan Prezydent Ryszard Kaczorowski odwiedził nasze miasto 14 maja 2000 roku wraz z Kapelanem Rodzin Katyńskich Księdzem Prałatem Zdzisławem Peszkowskim, Tego dnia miała miejsce uroczystość nadania obu wybitnym Polakom tytułów Honorowych Obywateli Miasta Piastowa nadanych przez Radę Miejską 16 listopada 1999 roku . Spotykaliśmy Pana Prezydenta jeszcze potem wiele razy przy okazji podobnych uroczystości – w Gdańsku, Zakopanem, Opolu, Kielcach i wielu innych polskich miastach. Z okazji ubiegłorocznych uroczystości jubileuszu 20-lecia objęcia urzędu Prezydenta RP na Uchodźstwie i Jego 90 urodzin rozmawialiśmy z Panem Ryszardem Kaczorowskim w Londynie i dwukrotnie w Warszawie. Zawsze pamiętał o naszej uroczystości, pytał o Piastów, planowaliśmy wizytę Pana Prezydenta jesienią 2010 roku. Niestety, do tej wizyty już nie doszło. Ryszard Kaczorowski, ostatni Prezydent II RP zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku wraz z Prezydentem RP Lechem Kaczyńskim, jego małżonką Marią i 93 innymi osobami delegacji państwowej na uroczystość 70 rocznicy zbrodni katyńskiej. W sierpniu 2010 roku imię Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego otrzymało nowowybudowane rondo w centrum miasta Piastowa. W pierwszą rocznicę katastrofy smoleńskiej nasze miasto odwiedziła Pani Prezydentowa Karolina Kaczorowska. W kolejnych latach jeszcze dwukrotnie mieliśmy honor gościć Panią Karolinę w Piastowie. Rozmawialiśmy o planach utworzenia w naszym mieście biblioteki im. Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego, która gromadziłaby dzieła polskich twórców na obczyźnie i pełniłaby rolę instytucji badawczej nad dziejami polskiej emigracji. To zadanie czeka na realizację.

Nadchodząca setna rocznica urodzin Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego i przyszłoroczne rocznice – dwudziesta Jego wizyty w Piastowie oraz dziesiąta tragicznej śmierci pod Smoleńskiem skłania nas do upamiętnienia dziedzictwa tego Wielkiego Polaka, wzoru patrioty bezgranicznie kochającego naszą Ojczyznę.

Dla nas szczególnym przesłaniem pozostają słowa wypowiedziane przez Honorowego Obywatela Miasta Piastowa Pana Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego 14 maja 2000 roku: „Dziś chcę władzom i mieszkańcom Piastowa radzić, aby traktowali swą pracę dla innych i miasta jako służbę Ojczyźnie, nie zapominali o naszej historii i tradycji, o najistotniejszych wartościach pozwalających przetrwać nam przez wieki jako naród. Słowa te wypowiadam nie tylko jako gość, ale współobywatel naszego grodu. Ta jedność z Rodakami w Ojczyźnie jest dla mnie najważniejsza i za nią serdecznie dziękuję. Tytuł Honorowego Obywatela przyjmuję z wdzięcznością i zapewniam zachowanie wierności miastu, które obdarzyło mnie tym zaszczytem. Niech żyje miasto Piastów!”

Grzegorz Szuplewski, Burmistrz Miasta Piastowa

Zdzisław Brzeziński, Burmistrz Miasta Piastowa w latach 1990-2010

Artykuł ukazał się w 45 numerze gazety Samorządność.