Warszawska Wola – od dzielnicy robotniczej do najbardziej pożądanego adresu w stolicy

Warszawska Wola - położona w centrum i doskonale skomunikowana z miastem. Przed wojną słynęła z dynamicznie rozwijających się zakładów przemysłowych, obecnie staje się centrum biznesu i nowych inwestycji. Jaką historię można wyczytać z wolskich osiedli mieszkaniowych?

Kolonia Wawelberga

Początki tego osiedla sięgają lat 1898 – 1990, kiedy to małżeństwo bogatych bankierów, postanowiło ufundować mieszkania dla robotników fabryk. Długa ceglana kamienica przy ulicy Górczewskiej i sąsiadujące z nią budynki stały się jednym z pierwszych w Polsce osiedli socjalnych. Lokatorzy mieszkań mieli do dyspozycji także przestrzeń przeznaczoną na pralnię, szkołę, oraz mnóstwo terenów rekreacyjnych, które miały sprzyjać tworzeniu się społecznych więzi pomiędzy nimi [1].

Towarzystwo Osiedli Robotniczych

Powstałe w 1935 roku TOR to kolejna próba rozwiązania problemów mieszkaniowych. Zaprojektowane przez Romana Piotrowskiego, w stylu modernistycznego funkcjonalizmu, bloki zostały zwrócone ścianami szczytowymi do strony ulicy. Dzięki temu ich mieszkańcy, mogli cieszyć się ładnymi widokami miejskiej zieleni. Mimo tego, iż obecnie osiedle to zostało nieco nadgryzione zębem czasu, to warto o nim pamiętać - to przykład tego, jak w Dwudziestoleciu Międzywojennym, architekci starali się projektować przyjazną przestrzeń dla pracujących mieszkańców [2].

Osiedle Jelonki

Od 1994 roku administracyjnie bloki te należą do Bemowa, jednak pierwotnie, przypisane były właśnie do Woli. W latach 50. powstało na ich miejscu osiedle dla osób pracujących przy budowie Pałacu Kultury i Nauki – Osiedle Przyjaźń. Drewniane, fińskie domki zachowały się do dzisiaj – zamienione zostały na akademiki Uniwersytetu Warszawskiego.

W drugiej połowie lat 80., na wolnych terenach zaczęły powstawać bloki z wielkiej płyty przeznaczone dla pracowników zakładów im. Nowotki. Przy ich budowie pomagali sami lokatorzy: przyszli mieszkańcy mieli obowiązek przepracowania ok. 300 roboczogodzin przy pracach pomocniczych takich jak np. malowanie ścian, mycie okien, czy wstawianie ścian działowych [3].

19.Dzielnica

Dzisiaj, Wola prężnie rozbudowuje się w kierunku nowoczesności: powstają kolejne biurowce z siedzibami największych korporacji, oraz osiedla z mieszkaniami deweloperskimi. Jednym z ciekawszych przykładów współczesnych rozwiązań mieszkaniowych jest osiedle 19. Dzielnica, powstające przy ulicy Kolejowej. Unikalny projekt autorstwa pracowni JEMS Architekci został nagrodzony wieloma prestiżowymi nagrodami, m. in. otrzymał I Nagrodę w ogólnopolskim konkursie Ministra Środowiska „Projekt: Przestrzeń” 2015, za odzyskanie poprzemysłowych terenów oraz stworzenie nowego modelu dzielnicy.

Osiedla z mieszkaniami deweloperskimi w Warszawie wpisują się na stałe w krajobraz rozwijającego się miasta, tworząc powoli swoją część historii. Warto jednak pamiętać o tych – może nieco zniszczonych dzisiaj – starszych budynkach, które mają nam tak wiele do opowiedzenia.

[1] http://web.archive.org/web/20131203030922/http://www.wiezowce.waw.pl:80/kol_wawelb.php

[2] http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121,17395332,Osiedle_TOR_na_warszawskim_Kole___eksperymentem_taniego_.html

[3] J. Zuga, Wola. Ludzie i historie, Warszawa, 2013.